Đường sắt Cát Linh – Hà Đông đội vốn “khủng”: Do chi phí với nhà thầu Trung Quốc

 Theo ước tính, dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông phải điều chỉnh tổng vốn tăng gấp rưỡi (từ 553 triệu USD lên 868 triệu USD. Trong đó, phần vốn vay của Trung Quốc đội lên hơn 250 triệu USD mà phần lớn trong số đó nằm ở những chi phí “dôi” ra của tổng thầu Trung Quốc…

Gửi tới Quốc hội báo cáo mới nhất về dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông, thay mặt Chính phủ, nhận uỷ quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng thông tin cụ thể về việc công trình bị đội vốn “khủng”.

Cụ thể, Bộ trưởng Thăng cho biết, tổng mức đầu tư ban đầu của Dự án đã được Bộ GTVT phê duyệt năm 2008 là gần 8.800 tỷ đồng tương đương 553 triệu USD. Trong đó, vốn vay tín dụng ưu đãi của Trung Quốc là 1,2 tỷ nhân dân tệ (tương đương 169 triệu USD) với lãi suất 3%/năm và vốn vay ưu đãi bên mua cũng của nước này là 250 triệu USD (lãi suất 4%/năm). Vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam là gần 134 triệu USD.

Dự án đường sắt đô thị Hà Nội khiến cả người dân và Chính phủ "phát sốt" vì tiến độ ì ạch, đội vốn lớn, nhiều vấn đề phát sinh.

Đến thời điểm này, dự án phải điều chỉnh vốn rất lớn với tính toán của tư vấn TEDI, được Viện Kinh tế Xây dựng – Bộ Xây dựng thẩm tra là 868 triệu USD, tăng 315 triệu USD , tức tăng gần 1,6 lần so với tổng mức đầu tư đã được phê duyệt.

Trong đó, phần vốn vay của Trung Quốc phải tăng thêm 250 triệu USD. Đáng chú ý, trong khoản này, riêng các chi phí thuộc Hợp đồng EPC với tổng thầu Trung Quốc đã đội lên hơn 248 triệu USD. Chỉ gần 2,2 triệu USD là thuộc chi phí dự phòng tăng thêm.

Phần vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam cũng phải điều chỉnh tăng thêm gần 65 triệu USD (tương đương 2.000 tỷ đồng). Chi phí giải phóng mặt bằng cũng khiến tổng mức đầu tư đội thêm 63 triệu USD (tương đương 1.900 tỷ đồng).

Như vậy, phần lớn trong tổng số tiền vốn bị “vống” lên của dự án (248/315 triệu USD) nằm ở các chi phí thuộc hợp đồng với tổng thầu EPC (Trung Quốc).

Bộ trưởng GTVT cũng nêu rõ những lý do phải điều chỉnh vốn sau khi các hợp đồng để thực hiện dự án đã chốt ký là do thay đổi phương án nhà ga từ 2 tầng thành 3 tầng; bổ sung hạng mục xử lý nền đất yếu khu depot; bổ sung hạng mục đường tránh Quốc lộ 6; điều chỉnh vật liệu vỏ tàu từ thép chịu khí hậu sang thép inox; bổ sung chi phí đào tạo, chuyển giao công nghệ; thay đổi vị trí bãi đúc dầm; công tác nghiệm thu thiết bị, đoàn tàu và vận hành chạy thử dự án; Kinh phí giải phóng mặt bằng (bao gồm cả di dời công trình hạ tầng kỹ thuật) thay đổi; do trượt giá…

Đến thời điểm này, dự án đã hoàn thành khối lượng thi công 419/419 trụ cầu khu gian, 112/112 trụ nhà ga, 81/112 xà mũ các nhà ga (khoảng 72%), cơ bản hoàn thành toàn bộ tầng 2, tầng 3 ga mẫu La Khê, toàn bộ 420 cọc khoan nhồi nhà ga Cát Linh, đục được 608 và lao lắp 494 trên tổng số 806 phiến dầm đơn giản. Trên công trường, 180m cầu sông Nhuệ đúc hẫng cũng đã hoàn thành, thảm xong hạng mục đường tránh Quốc lộ 6.

Đến thời điểm này, Bộ GTVT đã ký 2 hiệp định vay vốn, tổng số 419 triệu USD cho dự án và giải ngân được 3.960 tỷ đồng (tương đương 195 triệu USD), đạt 47% tỷ lệ vốn ODA đã vay.

Đánh giá về quá trình thực hiện dự án, Bộ trưởng Đinh La Thăng nhận định, dự án từ khi khởi công đến nay gặp nhiều khó khăn (như GPMB chưa kịp thời, năng lực của Chủ đầu tư Dự án trước đây là Cục Đường sắt Việt Nam còn thiếu kinh nghiệm, năng lực của tổng thầu EPC và tư vấn giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu, Dự án phải sử dụng đồng thời nhiều hệ thống quy trình, quy phạm thiết kế, định mức, đơn giá…).

Đến nay, nhiều biện pháp đã được thực hiện để đẩy nhanh tiến độ, kiểm soát chất lượng và giá thành công trình. Bộ GTVT rà soát, kiên quyết thay thế các Nhà thầu phụ yếu kém về năng lực, kinh nghiệm đang tham gia thực hiện Dự án để bổ sung, thay thế bằng các Nhà thầu phụ có năng lực, kinh nghiệm, đảm bảo chất lượng, tiến độ thi công.

Chủ đầu tư cũng yêu cầu thay thế Giám đốc điều hành của Tổng thầu, Tư vấn giám sát bằng những nhân sự có năng lực, kinh nghiệm để điều hành Dự án. Yêu cầu Tổng thầu bổ sung nhân sự có năng lực, kinh nghiệm để điều hành Dự án.

Bộ GTVT còn buộc lãnh đạo của Tổng thầu Trung Quốc sang ở tại Việt Nam để trực tiếp điều hành Dự án. Hiện nay, Tổng thầu EPC đã cử một Phó Tổng Giám đốc sang Việt Nam để trực tiếp điều hành và đã bổ sung thêm 2 công ty con sang Việt Nam để tham gia thi công.

Lãnh dạo Bộ GTVT cũng đồng thời yêu cầu Tổng thầu phải kịp thời thanh toán khối lượng hoàn thành cho các Nhà thầu phụ để đảm bảo năng lực tài chính cho các đơn vị tham gia thực hiện Dự án.